هنگامی که والدین متوجه بیماری سرطان در فرزند خود می شوند، دچار شوک بزرگی شده و واکنش هایی مانند ترس، خشم، غم و اندوه و انکار را نشان می دهند و در نهایت سعی می کنند که با این احساسات خود مقابله کنند و یا کنار بیایند.
تشخیص ابتلای کودک به سرطان نه تنها بر والدین او، بلکه بر سایر افراد خانواده، اقوام، همکلاسی های مدرسه، معلمین و ... تاثیر می گذارد.
نکات ارائه شده در این مطلب برای تمام کسانی که با کودکان سرطانی در تماس هستند مفید می باشد. این دسته از افراد باید اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهند تا با برخورد مناسب، به افزایش روحیه و اعتماد به نفس کودک سرطانی کمک کنند.
احساسات و واکنش های کودک سرطانی
فرقی نمی کند که کودک مبتلا به سرطان در چه سنی باشد. اطلاع از سرطانی بودن، شوک بزرگی است که به او وارد می شود و هر چه سن کودک پایین تر و اطلاع او از این بیماری کمتر باشد، واکنش های او ملایم تر خواهد بود.
بسته به شخیصت کودک و سن و پیشرفت بیماری سرطان در او، واکنش او به بیماری اش متفاوت خواهد بود. معمولا اکثر کودکان ترکیبی از اضطراب، ترس، خشم و ناراحتی را اظهار می کنند.
زندگی برای اکثر کودکان سرطانی به طور چشمگیری تغییر می کند و آزمایش دادن های متوالی، بستری شدن در بیمارستان و تحت درمان قرار گرفتن بخش جدایی ناپذیر زندگی شان می شود. بنابراین این دسته از کودکان به مراتب بیشتر از کودکان سالم، به یک فرد دلسوز نیاز پیدا می کنند تا بتوانند به او اعتماد کنند و درد و دل های خود را به او بگویند.
خوشبختانه کودک مبتلا به سرطان نسبت به یک فرد بزرگسال سرطانی، انعطاف بیشتری در مواجهه با مشکلات سرطان از خود نشان می دهد. متخصصین مربوطه بر این باورند که درک نیازهای این دسته از کودکان، حفظ روال طبیعی زندگی، ایجاد فضای عاطفی و آرام در منزل و محبت کردن بسیار به این کودکان از نیاز های ضروری آنها می باشد.
والدین و به خصوص مادر نقش پررنگی را در زندگی کودک سرطانی بر عهده دارد. کودکان در سنینی قرار دارند که والدین الگوی زندگی شان هستند و اگر مقاومت و صبوری والدین خود را مشاهده کنند، آنها هم همان را انجام می دهند. والدین می توانند با یاد دادن چگونگی مقابله با شرایط ناآشنا و استرس زا مانند لحظات اضطراب آور درمان، آن را برای کودکان مانوس تر کنند.
والدین کودک سرطانی باید با یک روانشناس ماهر مشورت کنند تا روش های مناسب برخورد با کودکشان را آموزش ببینند و در لحظه لحظه زندگی کودک شان، حامی و پناه او باشند
تذکر : والدین باید بدانند که هر کودکی خصوصیات مربوط به خودش ار دارد و اگر کودکی، فلان واکنش را در مقابل سرطان دارد، نباید انتظار همان واکنش را از کودک خود داشته باشند.
مشکلات رفتاری کودکان سرطانی تا سن پنج سال
- مهم ترین ناراحتی که برای کودکان سرطانی تا سن پنج سال وجود دارد، جدایی از والدین به خصوص از مادر در مراحل درمانی است. بنابراین سعی می کنند تا بیش از حد به والدین خود بچسبند.
- گریه و فریاد و جیغ زدن های بیش از حد این گروه از کودکان بسیار مشهود است و والدین و اطرافیان را آزار می دهد.
- این کودکان بسیار حساس شده و واکنش های شدیدی از خود نشان می دهند.
- همکاری آنها در انجام معاینات و آزمایشات پزشکی کاری نسبتا دشوار است.
- شیوه زندگی این گروه از کودکان تغییر می کند و وفق دادن آنها با شرایط جدید زمان بر است و حوصله والدین را می خواهد.
- برنامه خواب آنها تغییر می کند و معمولا در به خواب رفتن دچار مشکل می شوند.
- بلوغ این کودکان تحت تاثیر واقع می شود و به دنبال آن استقلال آنها نیز با تاخیر صورت می گیرد، مثلا عادت دستشویی رفتن به شکل مستقل در آنها کمی دیرتر از سایر کودکان شکل می گیرد.
- ممکن است زندگی اجتماعی شان تحت تاثیر قرار بگیرد، زیرا به علت استفاده از برخی داروها در روش شیمی درمانی، سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف می شود. بنابراین نباید با افراد متفرقه در تماس باشند، زیرا احتمال بیمار شدن آنها وجود دارد. باید در محیط های محدود و کنترل شده قرار بگیرند و کمی از اجتماع دور شوند. نمی توانند هر جایی که بخواهند، بروند و والدین آنها معمولا باید قبل از بردن آنها به مکان های خاص و یا مهمانی، درباره آنجا تحقیق کنند.
- بازی کردن آنها باید در محیط های محدود و کنترل شده باشد و هر نوع بازی برای آنها مناسب نیست.
تذکر : والدین کودک سرطانی باید با یک روانشناس ماهر مشورت کنند تا روش های مناسب برخورد با کودکشان را آموزش ببینند و در لحظه لحظه زندگی کودک شان، حامی و پناه او باشند.
برخی از رفتارهای کودکان مبتلا به سرطان پنج تا دوازده سال
این کودکان ممکن است در انجام تکالیف مدرسه بی حوصله شوند و تمایلی به انجام آن نداشته باشند.
والدین آنها باید اولیای مدرسه را از بیماری کودک خود مطلع سازند و راهکارهای تشویق او را برای برطرف کردن این مشکل به کار ببندند و در صورت حاد بودن مشکل از یک روانشناس باتجربه کمک بگیرند.
رفتارهای نوجوانان مبتلا به سرطان
- نوجوان به سرطان ممکن است از ظاهر خود اظهار نارضایتی کند.
- از بیماری خود ناراحت باشد و به مرور دچار افسردگی شود.
- به علت بیماری ممکن است اعتماد به نفس خود را از دست بدهد.
تذکر: وانمود کردن اینکه همه شرایط زندگی مطلوب است و کم گرفتن سرطان، یکی از راهکارهای مناسبی است که برای منحرف کردن ذهن نوجوان از بیماری سرطان مفید می باشد. برای راهکارهای بهتر باید به یک روانشناس باتجربه مراجعه کنید.
یکی از مهم ترین مشکلات نوجوانان مبتلا به سرطان، سرپیچی از دستور والدین و کناره گیری از انجام روند درمانی است (به علت حس استقلال طلبی).
به علت عوارض جانبی که شیمی درمانی دارد، مانند ریزش مو و از دست دادن شکل ظاهری بدن، نوجوانان از انجام آن خودداری می کنند که حتما باید با شیوه متناسب با خلقیات او و تحت نظر روانشناس، راهکارهای مناسب اعمال شود.
زهره لطیفی
بخش سلامت تبیان